Groepsdruk

Er zijn verschillende redenen waarom jongeren beginnen met het gebruiken van drugs en het drinken van alcohol. De meest voorkomende oorzaak is toch wel groepsdruk.

In de puberteit is het belangrijk om bij een groep te horen en veel vrienden te hebben. Deze wil je dan koste wat het kost behouden. Wanneer vrienden in de nabije omgeving gaan drinken of gebruiken, zal het lastig zijn om hier ‘nee’ tegen te zeggen. Waarom dat is:

  • Zeker alcohol wordt geassocieerd met ‘gezelligheid’. Ook volwassenen denken vaak ‘wat is nu een feestje zonder alcohol?’
  • Pubers zijn nieuwsgierig en willen nieuwe dingen uitproberen. Er wordt veel geëxperimenteerd met drank, seks, roken, het uiterlijk en ook drugs.
  • Een ingrijpende gebeurtenis in hun leven kan ervoor zorgen dat ze drugs gaan proberen of alcohol gaan drinken om zich beter te voelen. De alcohol of drugs zorgt ervoor dat de gebeurtenis meer naar de achtergrond verdwijnt waardoor ze er even niet aan hoeven te denken.
  • In de puberteit zijn ze onzeker, gevoelens van minderwaardigheid kunnen ervoor zorgen dat ze drugs willen uitproberen of willen gaan drinken.
  • Jongeren die in een gezin opgroeien waar veel problemen zijn en die weinig;toekomstperspectief hebben, grijpen ook makkelijker naar drugs of alcohol om de situatie te kunnen ontvluchten.
  • Wanneer jongeren te maken krijgen met stress (dit kan door van alles komen) dan is drugs- of alcoholgebruik een makkelijke manier om even te kunnen ontspannen.
  • Verveling is ook een belangrijke reden om drugs te gaan gebruiken of te gaan drinken. Jongeren willen graag geprikkeld worden en zijn op zoek naar sensatie. Alcohol en zeker drugs kunnen voor deze prikkel zorgen.

Weerbaarheid tieners

Om te voorkomen dat jongeren gevoelig worden voor groepsdruk en zo met middelen in aanraking komen kan u een aantal ‘tactieken’ toepassen:

Om met overtuiging ‘ja’ of ‘nee’ te kunnen zeggen, heeft een kind zelfvertrouwen nodig. Je durft als puber niet tegen de mening van anderen in te gaan, laat staan die van je eigen groep, als je geen zelfvertrouwen hebt.

Als ouders speelt u een belangrijke rol in de ontwikkeling van een gezond zelfvertrouwen bij uw kind. Zo is het nodig dat kinderen van hun ouders regelmatig complimenten krijgen voor dingen die ze goed doen.

Voorkom dat u alleen kritiek geeft op wat niet goed is en benoem zeker de positieve kanten van uw kind. Geef het de kans om nieuwe dingen te leren en vermijd spottend commentaar of vernederingen als dingen niet meteen goed gaan. Deel geen straf uit waar vrienden of vriendinnen bij zijn. U kunt dan beter uw kind even apart nemen.

Dit hoeft niet te betekenen dat u alles goed vindt wat uw kind doet, u zult het vaak genoeg niet met elkaar eens zijn en het blijft nodig dat u dingen verbiedt of straffen uitdeelt.

Laat uw kind weten dat het geen schande is om advies te vragen aan volwassenen. Het is natuurlijk ideaal als uw zoon of dochter zich meteen tot u richt met een vraag. Laat uw kind dus weten dat hij/zij op u kan rekenen. Maar zeker oudere kinderen kunnen daar wat terughoudender in zijn. Bespreek daarom ook de mogelijkheid dat ze kunnen rekenen op andere volwassenen. Zoals leraren of jongerenwerkers die hen kunnen helpen om moeilijke situaties het hoofd te bieden.

Grenzen stellen is aangeven wat je wel en wat je niet wilt.

Dus ‘nee’ is ook echt nee, ‘ja’ is echt ja. Dat geldt voor volwassenen, jongeren en kinderen.

Geef uw kinderen dit mee in de opvoeding. U hoeft natuurlijk niet elke regel of grens te veranderen wanneer uw puber daar bezwaar tegen maakt. Maar overleg wel bij meningsverschillen en maak uw standpunt duidelijk. Want jullie zijn het natuurlijk niet altijd eens maar op deze manier leert uw kind dat u luistert en dat er overleg mogelijk is bij meningsverschillen. Een kind dat geleerd heeft om op deze manier met grenzen om te gaan, is beter in staat om zijn eigen grenzen aan te geven en die van een ander te respecteren.

Praat met uw kinderen over roken, alcohol, drugs, gokken en gamen.

Spreek door hoe te reageren als er wat aangeboden wordt of wanneer er druk uitgeoefend wordt.

Bespreek wanneer gewoon ‘nee dank je’ gezegd kan worden en wanneer het maar beter is om te vertrekken. Bijvoorbeeld wanneer uw kind niet voldoende op zijn of haar gemak is om te weigeren. 

Wanneer u tips geeft, probeer steeds uit te gaan van een alledaagse situatie herkenbaar voor uw kind.

Als uw kind moeite heeft om nee te zeggen, oefen dan met hem/haar bijvoorbeeld door middel van rollenspellen.

Ook jongeren staan sterker als ze samen optrekken. Dus stimuleer uw kind om met vrienden te overleggen en samen afspraken te maken over welke lijn ze kunnen trekken in situaties waarin ze onder druk kunnen komen te staan. Een voorbeeld is uitgaan, wanneer uw kind vrienden of vriendinnen heeft die ook niet (zo veel) willen drinken, laat ze dan samen afspraken maken en stimuleer ze om elkaar hierin helpen.

Als ouder kunt u ook afspraken maken met andere ouders bijv. over regels en grenzen. Zo weet u dat uw kind op verjaardagsfeestjes niet of wel in aanraking kan komen met alcohol/roken/drugs.

Leer uw zoon of dochter dat het niet tegen zijn eigen gevoel of geweten ingaat. Dit is een variant op ‘bij twijfel niet oversteken’. Jongeren weten zich beter raad in onverwachte situaties als ze geleerd hebben om niets te doen waarbij ze zich niet goed voelen. En ze laten ze zich minder snel meeslepen door bazige groepsgenoten.

 

Meer informatie

Naast de begeleiding die u als ouder biedt, kunnen jongeren van 12 tot en met 23 jaar ook naar de website Maakjekeus. Deze website geeft jongeren allerlei tips om hun eigen keuzes te maken en 'nee' te leren zeggen in bepaalde situaties.