Waterpijp
Waterpijp
Wat is een waterpijp?
Een waterpijp, ook bekend onder de naam shisha, hookah, nargileh (narghile), ghaliyan of hubble bubble, is een instrument om pijp- of fruittabak mee te roken.
Een waterpijp bestaat uit een tabakskommetje waarin de tabak wordt geplaatst, een metalen buis die verbonden is met een glazen vaas gevuld met water en een flexibele slang voorzien van mondstuk waardoor de rook uit de vaas wordt gezogen. In figuur 1 zijn de onderdelen terug te vinden.
Soorten rookwaar
Rookwaar voor de waterpijp is verkrijgbaar in verschillende vormen en wordt ook wel molasses genoemd. Deze verschillende soorten kunnen nicotine en teer bevatten.
De basis van waterpijptabak zijn tabaksbladeren die gedroogd zijn. Dit wordt ook wel tunbak, tunbak of ajami genoemd. Voor gebruik wordt het tabak vochtig gemaakt met water. Deze vorm bevat nicotine en teer.
De gearomatiseerde versie bevat tabaksbladeren en wordt ook wel molasse genoemd. De tabaksbladeren worden gemixt met stroop, honing, sap van suikerriet, kruiden, gedroogde vruchten, extracten, smaakstoffen en/of bevochtigingsmiddelen. Dit alles wordt vermengd tot een pasta welke nicotine bevat.
Dit soort mengsels bevatten geen tabaksbladeren en worden daarom herbal molasses genoemd. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende smaken, zoals watermeloen-munt, blauwe bes, kauwgom en populaire combinatie van smaken, zoals love 66 en mi amor. Het tabak is vochtig en kan nicotine bevatten. Dit verschilt per aanbieder en smaak.
De poreuze stenen bevatten geur- en/of smaakstoffen. Deze stoffen worden door verhitting verdampt. De steentjes zijn verkrijgbaar in verschillende smaken, zoals kers, honing meloen, Caribische droom, appeltaart en cappuccino. De stenen bevatten geen nicotine en teer, waardoor het een bewustere keuze is. Echter zijn ook hier risico’s aan verbonden.
Een andere variant die nicotine vrij is, is de waterpijppasta. Dit mengsel wordt in het tabakskommetje gesmeerd, door de verhitting van het kooltje komt de smaak vrij. De pasta is in diverse smaken te verkrijgen en kan ook gemengd worden met andere smaken. Ook kan de pasta over waterpijptabak gesmeerd worden.
De waterpijp kan ook gebruikt worden om hasj/wiet te roken, dit is echter nog steeds schadelijk. Een deel van de THC wordt door het water uit de rook gefilterd, waardoor er meer geïnhaleerd moet worden om de werking te voelen. De teer en andere schadelijke stoffen worden minder of zelfs niet gefilterd, waardoor het schadelijk blijft.
Hoe werkt een waterpijp?
De rookwaar wordt in het tabakskommetje geplaatst (figuur 1). Hierover wordt aluminiumfolie geplaatst met daarop een verhittingsbron (zoals een kooltje). Door aan het mondstuk van de slang te zuigen trekt de gebruiker lucht door de kom. De verhittingsbron op de kom zorgt dat de rookwaar warm wordt en deze rook afgeeft. De rook die daarbij ontstaat wordt door de pijp en de vaas met water gezogen en eindigt uiteindelijk in de mond en longen.
Bron: Factsheet Waterpijp (Trimbos instituut, 2018)
De hitte van het kooltje wordt door het tabakskommetje getrokken, waardoor de tabak verhit en niet verbrandt. De gebruiker inhaleert uiteindelijk zachte, koude rook doordat het water de rook verkoelt. Deze rook is echter nog steeds schadelijk.
Een waterpijp is verkrijgbaar in verschillende soorten en maten. Sommige waterpijpen hebben bijvoorbeeld één mondstuk, waar anderen er meerdere hebben. Het hierboven beschreven principe geeft de algemene werking van een waterpijp weer.
Wat zijn de risico's van een waterpijp gebruiken?
Het roken van de waterpijp wordt vaak als iets onschuldigs gezien, dit is echter niet waar. Er zitten behoorlijk wat risico's aan voor je gezondheid. Er zit wel een verschil in de schade of de rook alleen in de mond wordt gehouden of ook over de longen wordt gerookt.
Als je waterpijp over je longen rookt, krijg je altijd schadelijke stoffen binnen. Door de rook alleen in je mond te houden, krijg je minder schadelijke stoffen binnen. De schadelijke stoffen, waaronder koolmonoxide, teer, en zware metalen komen vrij doordat de kooltjes waarmee de waterpijp wordt verhit, verbranden. Deze stoffen worden vervolgens geïnhaleerd.
Mensen denken vaak dat het water uit de waterpijp de schadelijke stoffen uit de rook filtert, maar dit is onjuist. Vrijwel alle schadelijke stoffen worden via het inademen van de rook in het lichaam opgenomen. En doordat het water de warmte van de rook een beetje afkoelt, wordt vaak dieper geïnhaleerd, waardoor je extra veel schadelijke stoffen binnenkrijgt.
Door de zoete smaak van sommige rookwaar is de smaak zachter dan de rook van een sigaret. Hierdoor is het denkbaar dat je gemiddeld meer trekjes van een waterpijp neemt in vergelijking met een sigaret en ook dan krijg je dus meer schadelijke stoffen binnen.
CO staat voor koolmonoxide en is onzichtbaar, ruik/proef je niet en geeft geen irritatie aan de luchtwegen. Zonder het te merken, wordt dit ingeademd. Een CO-vergiftiging leidt tot klachten als licht gevoel in het hoofd, duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid, niet lekker voelen en flauwvallen die vaak al snel optreden na gebruik. Deze klachten kunnen maandenlang aanhouden.
Het roken van een waterpijp met rookwaar kan leiden tot een CO-vergiftiging, zelfs na eenmalig gebruik. Door de onvolledige verbranding van kooltjes (met name natuurkooltjes) komt de koolmonoxide vrij. Bij het inhaleren wordt dit met de rook van het rookwaar meegezogen en geïnhaleerd.
Risicovolle combinaties
Het combineren van verschillende middelen wordt altijd afgeraden. De effecten zijn onvoorspelbaar en geven een extra belasting op het lichaam. De combinatie van alcohol en tabak kan zorgen voor een extra kans op hart- en vaatziekten. Tabak en alcohol verhogen ook de kans op kanker.